پایش بیماری‌های مهم گندم در مزارع استان گلستان
کد مقاله : 1238-FIPPC (R1)
نویسندگان:
محمدعلی آقاجانی *1، مهسا صناعی2، مهدی آقاجانی3
1بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
2مدیریت حفظ نباتات، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان، گرگان، ایران
3گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
چکیده مقاله:
به منظور تعیین وضعیت آلودگی مزارع گندم استان گلستان به پنج بیماری مهم سفیدک سطحی، سپتوریوز برگ، لکه خرمایی، زنگ زرد و بادزدگی فوزاریومی سنبله، تیمی متشکل از 25 نفر از کارشناسان گیاه‌پزشکی استان تشکیل شد و مزارع گندم 14 شهرستان استان مورد بازدید قرار گرفت. در هر بازدید، یک فرم پایش حاوی اطلاعات مزرعه، گیاه گندم و مقدار بیماری (درصد وقوع و شدت بر اساس مقیاس‌های سه‌طبقه‌ای و شدت متوسط با تلفیق آن‌ها) تکمیل شد. اطلاعات فرم‌ها در نرم‌افزار Excel 2016 وارد شد و تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزار StatGraphics Centurion 18 انجام گردید. بعد از سه ماه اجرای طرح، 238 فرم پایش توسط مرکز دریافت شد. جمع مساحت مزارع پایش‌شده 773 (با میانگین 3/4) هکتار بود و 31015 کیلوگرم بذر (با میانگین 3/190 کیلوگرم در هکتار) در این مزراع کاشته شده بود. از 18 رقم گندم کاشته‌شده، 20 درصد مزراع به رقم‌های مروارید و احسان اختصاص یافته بود. از لحاظ تاریخ کاشت، هشت گروه دوهفته‌ای تعریف شد که 39 درصد مزارع در نیمه‌ی اول آذر‌ماه کاشته شده بود. هشت نوع محصول پاییزه و 8 نوع محصول بهاره در تناوب با گندم در مزارع کشت شده بود که به‌ترتیب، گندم (77 درصد) و آیش (39 درصد) رتبه‌ی اول را به خود اختصاص داده بودند. میانگین شدت نهایی بیماری‌های سفیدک سطحی، سپتوریوز و لکه خرمایی به ترتیب 3/5، 5/3 و 15 درصد بود. میانگین درصد وقوع و شدت بادزدگی فوزاریومی سنبله به‌ترتیب 1/1 و 2/1 از 3 و میانگین شدت بیماری زنگ زرد 6/0 از 2 بود. درصد آلودگی مزراع به بیماری‌های سفیدک سطحی، سپتوریوز، لکه خرمایی و زنگ زرد (با شدت‌های مختلف) به ترتیب 60، 38، 77 و 50 بود. بیشترین شدت سه بیماری سفیدک سطحی، سپتوریوز و لکه خرمایی در شهرستان‌های رامیان، ترکمن و ترکمن ثبت گردید و بالاترین شدت زنگ زرد در شهرستان کردکوی مشاهده گردید.
کلیدواژه ها:
گندم، سفیدک سطحی، سپتوریوز برگ، لکه خرمایی، زنگ زرد، بادزدگی فوزاریومی سنبله، پایش
وضعیت : مقاله برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است